Özel Eğitimin Amaçları Nelerdir?

Merak Ettikleriniz

ÖZEL EĞİTİM NEDİR?

Özel eğitim alanı geniş bir yelpazeye sahiptir. Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim gereksinimlerini karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, özelliklerine uygun geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür/engel ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitime “özel eğitim” denir (2916 sayılı kanun). Ülkemizdeki özel eğitim hizmetleri, engel gruplarına göre oluşturulmuş özel eğitim okullarında yürütülmektedir. Bir başka deyişle; beden, zihin, sosyal ve duygusal gelişim özellikleri yönünden normal çocukların gelişim ve özelliklerinden ayrılan çocukların eğitim ve öğretim işlerini kapsayan çalışmalar “özel eğitim”dir. Tanımları daha net hale getirmek için tanımlarda kullanılan kavramlar şu şekilde açıklanabilir;

Zedelenme-sapma: Bireyde anatomik, fizyolojik ya da psikolojik özelliklerinde meydana gelen geçici veya kalıcı türden bir kayıp görev bozukluğu veya yapı bozukluğuna “zedelenme” adı verilir. Vücut bütünlüğünde meydana gelen kayıplar örneğin, kulağın duymaması, kolunu kaybetme vs. Sapma ise bireyin zedelenme olmadan özelliklerinde diğer bireylere göre farklılık olması durumudur. Örneğin, gelişim çağındaki bir çocuğun akranlarına göre boyunun daha kısa veya uzun olması gibi farklılıklar durumudur.

Yetersizlik: Zedelenme veya sapmalar sonucunda bir insanın yapabileceği beklenen performansı gösterememe ya da gerçekleştirememesi durumudur. Örneğin, görememek, okuyamamak, konuşamamak, yürüyememek vs. b

Özür-engel: Birey yetersizlik sonucunda kendinden beklenen rolleri gerçekleştirememesi durumudur. Böylece birey engelli kabul edilir. Sonuç olarak, kişi kendisinden beklenilen işlevleri yetersizliğinden dolayı gerçekleştiremediğinde yetersizlik durumu engele/özre dönüşür.

ÖZEL EĞİTİMİN AMAÇLARI NELERDİR?

Türk Milli Eğitimin temel ilkeleri doğrultusunda özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler için hedeflediği genel amaçlar şunlardır;

• Toplumsal rollerini gerçekleştirebilmesi,

• Diğer insanlar ile iyi ilişkiler kurabilmesi,

• İşbirliğine açık olabilmesi,

• Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmeleri,

• Çevresine uyum sağlayabilmesi,

• Üreten ve mutlu bir birey olarak yetişmelerinin sağlanabilmesi, 

• Birey için hazırlanmış eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç gereç kullanarak ilgileri, ihtiyaçları, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda akademik olarak üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını sağlamaktır.

ÖZEL EĞİTİMİN İLKELERİ NELERDİR?

1. Özel eğitime ihtiyaç duyan tüm bireyler; ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetinden yararlandırılır.

2. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitimine erken yaşta başlanır.

3. Özel eğitim gerektiren bireyler için sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan özel eğitim hizmetleri planlanır ve yürütülür.

4. Özel eğitim gerektiren bireylerin, eğitimsel performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde uyarlamaların yapıldığı yetersizliği olmayan akranları ile kaynaştırma eğitimlerine öncelik verilir.

5. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitimlerinin aralıksız devam etmesi için her türlü desteği sağlayacak kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılır.

6. Özel eğitime giden bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı oluşturulur ve özel eğitim programları uygulanır.

7. Ailelerin, özel eğitim sürecine katılmaları için gerekli rehberlik sağlanır.

Tam zamanlı kaynaştırma: Kaynaştırma eğitimine katılan özel gereksinimli bireyin kaydı normal sınıftadır. Bu öğrenci diğer akranlarıyla birlikte, normal sınıf öğretmenleri tarafından öğrenim görür; fakat öğrenciye bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) planı hazırlanır. BEP programı Ram’dan gelen rapor ile birlikte BEP geliştirme biriminde alınan karar doğrultusunda hazırlanır.

Yarı zamanlı kaynaştırma: Özel gereksinimli çocuk genel olarak özel sınıfa kayıtlıdır ancak başarılı olduğu ya da olabileceği derslerde öğrenci normal sınıfta ders görür.

Tersine kaynaştırma: Özel gereksinimi olmayan öğrenciler özellikle okul öncesi dönemde eğer isterlerse yakınlarındaki kaynaştırma yapan özel eğitim sınıflarına kayıt yaptırabilirler.

Ayrı eğitim: Özel gereksinimli bireylerin, türüne ve derecesine bağlı olarak geliştirilen özel programlar çerçevesinde, özel eğitim merkezi personeli tarafından gerçekleştirilen eğitimdir. Bu sınıflar özel alt sınıflar olarak da geçmektedirler.

• özel eğitim merkezi
• özel eğitim
• bireyselleştirilmiş eğitim programı
• bep programı